De meeste mensen hebben wel eens een dieet geprobeerd. Zo niet dan ken je vast iemand in je omgeving die dit heeft gedaan. Vol goede moed begin je aan het nieuwe voedingspatroon, maar oh wat is het op een gegeven moment moeilijk vol te houden en wat verlang je naar die Snicker of dat patatje oorlog. Na verloop van tijd wordt de handdoek vaak in de ring gegooid. Waarom is diëten toch zo moeilijk? En waarom resulteert het vaak in een jojo effect of méér aankomen?
Om dit duidelijk te maken moeten we allereerst definiëren wat we nu eigenlijk onder diëten verstaan. Tegenwoordig zijn er zoveel verschillende diëten en opvattingen dat enige opheldering wel op zijn plaats is. Onder diëten verstaan we hier: ‘een drastische (korte) termijn aanpassing in de calorie inname met als doel af te vallen’.
De afgelopen jaren zijn ‘Sonja Bakkkeren’ en ‘Dokter Franken’ zo ongeveer veredeld tot werkwoorden. Zo’n dieet geeft een houvast, een richtlijn voor hoe je kunt afvallen. In het begin lijkt het succesvol, de eerste weken vliegen de kilo’s eraf. Na langere tijd stuiten we echter op stagnatie, wat leidt tot frustratie en demotivatie. Hoe komt dat?
Vijf redenen waarom diëten (op lange termijn) vaak niet werken
- Diëten vertraagt je metabolisme
Je metabolisme is niets anders dan je stofwisseling. Ook al is je lichaam in ruststand, je verbruikt bijvoorbeeld energie om je hart te laten pompen, je voedsel te verteren en afvalstoffen af te voeren. Als gevolg van zeer geringe calorie inname, vertraagt het metabolisme. Hierdoor verbrandt je lichaam in ruststand minder energie, wat uiteindelijk kan leiden tot stagnatie van het afvallen.
- Je lichaamsverhoudingen (body composition) worden door diëten vaak negatief beïnvloed
Wanneer je calorie inname tijdens het volgen van een dieet zeer gering is, probeert je lichaam wanhopig te overleven door het metabolisme efficiënter te maken. Dit gebeurt onder andere door voeding op te slaan als vet, om een reserve op te bouwen voor nog slechtere tijden. Daarnaast vermindert het lichaam de spiermassa, terwijl dit nu juist de motor van het lichaam is. Vergelijk het met een auto, hoe groter de motor hoe meer brandstof hij verbruikt. Met andere woorden de body composition wordt door diëten negatief beïnvloed, het vetpercentage gaat omhoog en de spiermassa omlaag. Oftewel, we verliezen wel wat lichaamsgewicht maar we zien er in de spiegel minder goed uit.
- Door het volgen van een dieet creëer je tekorten in het lichaam
Tijdens een dieet krijgt het lichaam meestal te weinig waardevolle voedingsstoffen binnen, waardoor je tekorten in je lichaam creëert. Wanneer je niet genoeg vitamines en mineralen binnenkrijgt heb je sneller last van vermoeidheid, verkoudheid en wordt de kans om ziek te worden groter. Als je je zwak en lamlendig voelt raak je sneller gedemotiveerd en is de kans groot dat je je voornemens opgeeft. Herkenbaar?
- Je verstoort je hormoonbalans
Wanneer je gedurende een langere periode een gering aantal calorieën inneemt kan er chronische stress in het lichaam ontstaan. Dit heeft een negatief effect op de hormoonbalans, omdat het je cortisolgehalte dan verhoogt. De gevolgen hiervan zijn insuline ongevoeligheid (de vetopslag neemt hier o.a. door toe) spierafbraak en een vertraagd metabolisme. Bovendien wordt cortisol ook wel gezien als het ‘hongerhormoon’, het verhoogt je eetlust. In periodes van stress worden daarom sneller ongezonde keuzes gemaakt.
- Door diëten pak je niet de oorzaak van het probleem aan
Een dieet houdt meestal een drastische omslag van het voedingspatroon in, waardoor bepaalde producten en voedingsstoffen gedurende een tijdje vermeden worden. Feit is echter dat hiermee de kern van het probleem niet wordt aangepakt: de ongezonde (eet)gewoontes blijven bestaan met als gevolg dat na afloop van het dieet op de oude voet verder wordt gegaan . Zo kom je net zo hard weer aan; het jojo effect!
Kortom, diëten zetten eigenlijk de verkeerde processen in je lichaam in gang. Deze processen zoals verstoring van de hormoonbalans, tekorten in het lichaam, spierafbraak en verlaagd metabolisme versterken elkaar ook weer, waardoor je stagneert, gefrustreerd raakt, stopt met het dieet, weer aankomt en terug bij af bent.
Onze oplossing? Een gezonde levensstijl aanleren die op lange termijn haalbaar is. Bekijk ons lifestyle coaching traject hier.
Referenties
Katan, M. (2008). Wat is nu gezond? Fabels & Feiten over voeding. Uitgeverij Bert Bakker, Amsterdam.
Personal Hormonal Profiling, Cursusmateriaal, The Overload Worldwide.
Verburgh, K. (2012). De Voedselzandloper. Uitgeverij Prometheus, Amsterdam.